français
Elk voor- en najaar trekken miljoenen vogels over ons land. Dit doen ze voornamelijk op grote hoogte en ‘s nachts, waardoor het fenomeen voor ons grotendeels onzichtbaar is. Maar niet voor weerradars! Het Koninklijk Meteorologisch Instituut van België (KMI) en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) van de Vlaamse overheid lanceren vandaag een webapplicatie waarop iedereen deze migratie in real time over de ganse Benelux in detail kan bekijken. Hierop is te zien dat de vogeltrek dit jaar uitzonderlijk vroeg op gang kwam, en dat heeft alles te maken met het ongewoon warme weer in de tweede helft van februari. De ontwikkeling van de website werd mee begeleid door het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN) en financieel ondersteund door het Federaal Wetenschapsbeleid BELSPO.
Wat heeft meteorologie met vogeltrek te maken? Veel, zo blijkt. En bovendien: het werkt in beide richtingen. Vogels wachten de ideale weersomstandigheden af om te beginnen aan hun grote tocht naar hun overwinteringsgebieden in het zuiden, en omgekeerd terug naar hun broedgebied. Maar al even intrigerend is het feit dat één van de belangrijkste hedendaagse meetinstrumenten in de meteorologie, de weerradar, deze vogels gedetailleerd in kaart kan brengen. Een weerradar detecteert immers niet alleen de waterdruppeltjes in de atmosfeer, maar evengoed vogels die zich verplaatsen in het luchtruim.
De website die vandaag wordt gelanceerd, biedt een uniek beeld van de vogeltrek over de ganse Benelux, gebaseerd op tien weerradars gesitueerd in België, Nederland, Frankrijk en Duitsland. De grafiek die als eerste wordt getoond bij het laden van de website, is de zogenaamde “MTR” (Migration Traffic Rate). Met deze parameter wordt uitgedrukt hoeveel vogels er op elk moment van de dag passeren in de omgeving van de radar, en dit door een denkbeeldig scherm van 1 kilometer breed en “oneindig” hoog (in de praktijk neemt men het scherm 5 km hoog). Men kan het vergelijken met het “debiet” of de “flux” aan vogels dat door de lucht “stroomt”.
De kleurrijke figuur eronder geeft een beeld van hoe deze vogels verdeeld zijn over de verticale lagen van de atmosfeer. De parameter die getoond wordt op deze figuur is de vogeldichtheid, uitgedrukt in het aantal vogels per kubieke kilometer. Er moeten wel bepaalde aannames worden gemaakt om tot dit getal te komen (bijv. over de typische grootte van een trekvogel). Bovendien is de radar niet in staat om de lokale vogelbewegingen dicht bij het aardoppervlak waar te nemen. Meer uitleg over de correcte interpretatie wordt voorzien op de website zelf.