français
In opdracht van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu onderzocht Sciensano (Belgisch Instituut voor Gezondheid), in samenwerking met de VUB, tweehonderd levensmiddelen die verkocht worden op de Belgische markt, op sporen van minerale olie. De selectie van de levensmiddelen gebeurde op basis van de Belgische nationale voedselconsumptiepeiling en is representatief voor de eetgewoonten van de Belgische bevolking. Uit het onderzoek bleek dat veel voeding minerale olie bevat, maar dat er in de meeste gevallen weinig gevaar is voor de volksgezondheid.
Het project werd opgestart op vraag van Europa, dat in 2017 de lidstaten vroeg om de aanwezigheid van minerale olie in voeding in kaart te brengen. De gegevens over het voorkomen van minerale olie in levensmiddelen in België zijn schaars. Volgens het advies uit 2012 van de Europese autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) zijn er onvoldoende gegevens om een volledige risicobeoordeling voor minerale olie uit te voeren. Bij de risicobeoordeling moet een onderscheid worden gemaakt tussen de verzadigde en de aromatische groep van minerale olie aangezien beide groepen verschillende eigenschappen hebben.
Minerale olie wordt niet geproduceerd uit biologische bronnen, zoals zonnebloemolie of palmolie, maar wordt ofwel in de chemische of petrochemische industrie geproduceerd. Minerale oliën hebben dikwijls andere mechanische en fysische eigenschappen en zijn doorgaans bestand tegen veel hogere temperaturen, wat hun gebruik in machines en motoren mogelijk maakt.
Uit onderzoek blijkt dat een beperkt aantal van de levensmiddelen, verkocht op de Belgische markt, te veel minerale olie bevatten. Dat kan schadelijk zijn voor de gezondheid.
Minerale olie kan op verschillende manieren in onze voeding terechtkomen. “Tijdens het produceren van levensmiddelen komen er chemische componenten in onze voeding terecht’ zegt Annelies Van Heyst, onderzoekster bij Sciensano. “Minerale olie is één van die voedingsvreemde componenten. Dat kan op twee manieren: intentioneel door het toegelaten gebruik van voedingsadditieven – in dat geval vormt minerale olie geen risico is voor de volksgezondheid – of niet-intentioneel, door bijvoorbeeld het lekken van machineolie tijdens het produceren of verwerken van levensmiddelen, via drukinkten of via gerecycleerd karton dat gebruikt wordt als verpakking. Dat kan wel een risico vormen voor de volksgezondheid.”
In driekwart van de geselecteerde levensmiddelen werden de verzadigde groep van minerale olie teruggevonden, terwijl de aromatische groep van minerale olie aanwezig was in 12 procent van de geteste levensmiddelen. Op basis van de vergelijking met de actiedrempels van het FAVV, bleek er een overschrijding te zijn voor 16 van de 200 geteste levensmiddelen, waarvan 15 voor de aromatische groep en maar één voor de verzadigde groep. Het betreft pasta, rijst, hagelslag, havermout, couscous en snoepgoed. Voor deze stalen moet de oorsprong van de contaminatie verder worden onderzocht.
Sciensano voerde een innameberekening uit op basis van de gemeten concentraties en de Belgische consumptiecijfers. Hieruit blijkt dat de producten die veel geconsumeerd worden, weinig minerale olie bevatten waardoor de blootstelling beperkt is. De blootstelling voor de Belgische bevolking is nu bovendien lager dan uit eerdere Europese blootstellingsstudies bleek. De recentste studies zijn evenwel al minstens vijf jaar oud.
Dankzij de beleidsvoorbereidende studie weten we nu in welke levensmiddelen minerale olie aanwezig is. Hoewel de blootstelling eerder beperkt is, is het moeilijk om alle gezondheidsrisico’s uit te sluiten. De onderzoeksresultaten zullen bijdragen tot een herbeoordeling van risico’s van minerale olie en, indien nodig, tot het opstellen van een regelgeving op Europees niveau.
De studie werd uitgevoerd in samenwerking met de VUB en Interscience en werd gefinancierd door de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu. Raadpleeg hier de projectfiche (MinOil).