français
In zijn doctoraatsstudie, gepubliceerd in het tijdschrift Earth System Dynamics heeft glacioloog Jonas Van Breedam projecties gemaakt voor de stijging van het zeeniveau tijdens de komende 10.000 jaar. Hij maakte hiervoor gebruik van gekoppelde modellen van de Groenlandse en Antarctische ijskappen, de atmosfeer en de oceaan: “De uitstoot van broeikasgassen tijdens de komende 30 tot 200 jaar kan in de komende 100 eeuwen een globaal gemiddelde zeeniveaustijging van 9 tot 37 meter voor gevolg hebben”, aldus Van Breedams conclusie. “Vlaanderen zou zo goed als volledig onder het zeeniveau komen te liggen.”
De meeste modellen voor de globale stijging van het zeeniveau lopen tot eind deze eeuw. Het smelten van de ijskappen is echter een zeer langzaam proces en eens de ijskappen uit evenwicht zijn, kan het nog honderden tot duizenden jaren duren voor een nieuw evenwicht is gevonden. De VUB-onderzoeksgroep Fysische Geografie onder leiding van prof. Philippe Huybrechts maakte projecties voor de stijging van het zeeniveau tijdens de komende 10.000 jaar. Ze deden dat voor een reeks van klimaatscenarios die gaan van een CO2-piek tijdens de komende 30 jaar tot het uitstoten van de meeste beschikbare CO2 reserves tijdens de komende 200 jaar. Het ergste scenario houdt rekening met een versterkt broeikaseffect, mocht de permafrost op land en op de oceaanbodem smelten en het daarin opgeslagen methaan in grote hoeveelheden vrijkomen.
Afhankelijk van die uitstoot van broeikgasgassen kan het zeeniveau tussen de 9.2 m en 37.4 m stijgen. De Groenlandse ijskap zal in elk scenario volledig verdwijnen, terwijl de Antarctische ijskap grotendeels intact blijft bij een laag-emissiescenario en tot de helft van zijn massa kan verliezen in een hoog-emissiescenario. Pas na 10.000 jaar is het zeeniveau weer in evenwicht met de klimaatverandering en zal de stijging weer dalen tot maximaal 5 cm per 100 jaar. Voor het hoge-emissiescenario zal het zeeniveau tijdens de eerste tweeduizend jaar met gemiddeld meer dan 1 m per eeuw stijgen. Voor het lage emissie-scenario is die stijging voor dezelfde periode 10 keer lager, met gemiddeld 11 cm per eeuw. De snelheid waarmee het zeeniveau stijgt is dus sterk afhankelijk van de totale hoeveelheid uitgestoten CO2.
De huidige stijging van het zeeniveau komt van de expansie van oceaanwater dat warmer wordt en door het smeltwater van gletsjers in het hooggebergte. Die gletsjers zullen wellicht het grootste deel van hun volume tegen het einde van de 21e eeuw verliezen. De grootste bijdrage komt evenwel van de ijskappen. De Groenlandse ijskap zal bij een laag-emissiescenario het meest tot de stijging van het zeeniveau bijdragen, terwijl de Antarctische ijskap de grootste bijdrage zal leveren bij een hoog-emissiescenario.
Als die ijskappen smelten, stijgt het zeeniveau in de buurt van de ijskappen relatief minder sterk of daalt het zelfs omdat de aantrekkingskracht tussen de ijskap en het omliggende water verdwijnt. Maar verder weg van die ijskappen stijgt het zeeniveau echter sneller dan gemiddeld. Omdat de Antarctische ijskap ver weg ligt van België, zou de zeeniveaustijging als gevolg van het smelten van landijs op Antarctica sterker doorwegen dan het smelten van landijs op Groenland.
“De studie toont aan dat het effect van de huidige opwarming op het zeeniveau voor duizenden jaren zichtbaar zal blijven”, zegt Van Breedam. “Vooral door de trage reactiesnelheid van de Groenlandse en Antarctische ijskappen op een verandering in temperatuur. Als we de emissies van CO2 niet snel tot nul kunnen herleiden, zal Vlaanderen, met uitzondering van een deel van Limburg, zo goed als volledig onder het zeeniveau komen te liggen.”