Een studie van Sciensano, in samenwerking met de Ecole de Santé Publique van de ULB heeft uitgezocht hoe de prijs van industriële, ultragetransformeerde voedingsproducten zich verhouden tot natuurlijke en gezonde voeding. Het besluite doet niet veel goeds vermoeden: gezonde voeding is duurder.
Verschillende factoren, zoals smaak, verpakking, marketing, gemak of persoonlijke gezonde levensstijl, hebben een impact op de voedingskeuzes van de Belgen. Ook de kostprijs van voedingsmiddelen is een belangrijke factor, vooral voor gezinnen met een lager inkomen. Ongezonde voeding is goedkoper, met alle gevolgen van dien voor de gezondheid. Het is voor het eerst dat de kostprijs van voedingspatronen met meer of minder ultra-bewerkte voedingsmiddelen in kaart wordt gebracht.
De laatste jaren wordt steeds vaker gesuggereerd dat voedselbewerking, meer bepaald het type, de intensiteit en het doel van de voedselbewerking, kan gelinkt worden aan de gezondheid. Uit een vorige studie van Sciensano blijkt dat de Belg ongeveer een derde van zijn dagelijkse energie haalt uit ultra-bewerkte voedingsproducten. Een hogere consumptie van ultra-bewerkte voeding is gelinkt aan een ongezonder voedingspatroon met een hogere inname van zout en verzadigd vet en een lagere consumptie van groenten en fruit.
Verder zijn er enkele opmerkelijke tendensen: de consumptie van ultra-bewerkte voedingsproducten is het hoogst bij kinderen. Er zijn geen verschillen gevonden in de consumptie van ultra-bewerkte producten tussen personen met verschillende opleidingsniveaus en hoger opgeleiden halen bovenop de consumptie van ultra-bewerkte voeding meer energie uit onbewerkte of minimaal bewerkte voeding, in vergelijking met lager opgeleiden. De oorzaak hiervan ligt voor een groot deel bij de kostprijs van een gezond voedingspatroon.
Er is een significant verschil tussen de kostprijs van verschillende voedingspatronen in ons land: hoe minder ultra-bewerkte voeding deel uitmaakt van het voedingspatroon, hoe meer de mensen moeten betalen voor hun dagelijkse voeding. Bovendien zijn ultra-bewerkte voedingsmiddelen (€0,55/100 kcal) opvallend minder duur dan minimaal bewerkte of onbewerkte voedingsmiddelen (€1,29/100 kcal). Gezinnen met een lager inkomen kiezen logischerwijs voor voeding die binnen hun budget past. Dit betekent dat ultra-bewerkte voeding voorrang krijgt op gezonde, minimaal bewerkte voedingsmiddelen.
Ultra-bewerkte voedingsmiddelen bevinden zich buiten de voedingsdriehoek en zijn dus ongezond, wat betekent dat de consumptie van deze producten zoveel mogelijk moet beperkt worden. Ultra-bewerkte voedingsproducten bevatten doorgaans veel toegevoegde suiker, zout en verzadigd vet, en talrijke aroma’s, kleurstoffen en andere additieven. Ze zijn ontwikkeld om gemakkelijk, aantrekkelijk en toegankelijk te zijn voor de consument en winstgevend voor de voedingsindustrie.
Rekening houdend met de resultaten van dit onderzoek is het aangeraden dat, zoals in sommige andere landen (Verenigd Koninkrijk, Hongarije etc.) ook in België ultra-bewerkte voedingsmiddelen financieel minder aantrekkelijk worden gemaakt. Daarbovenop zal onbewerkte of minimaal bewerkte voeding echter ook financieel aantrekkelijker moeten worden gemaakt. Op die manier zullen gezonde eetpatronen beter worden gestimuleerd, zeker voor gezinnen die het financieel minder breed hebben.