français
Onderzoekers van Harvard University hebben de genomen van vier skeletten gereconstrueerd. Twee daarvan zijn ongeveer 8000 jaar oud en de twee andere, ongeveer 3000 jaar oud. De studie biedt een eerste inzicht in de diversiteit in verspreiding en differentiatie in Afrika ten zuiden van de Sahara.
Dit onderzoek is het resultaat van een multidisciplinaire en internationale samenwerking waaraan onderzoekers van de Université libre de Bruxelles, het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika in Tervuren, het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen en de Universiteit van Yaoundé I hebben deelgenomen.
Het verhaal begint in de jaren 1980, op de site van Shum Laka, vlakbij de stad Bamenda, in het noordwesten van Kameroen. In deze streek wordt de oorsprong van alle Bantoe- sprekende volkeren vanuit taalkundig perspectief gelokaliseerd. Vanhieruit zouden de Bantoe-sprekers zich meer dan 3000 jaar geleden steeds verder naar het zuiden verspreiden, over het hele subcontinent, tot in Zuid-Afrika en tot op de kust van de Indische Oceaan. Maar hun oorsprongsgebied bleef op de archeologische kaart een blinde vlek.
Pierre de Maret, professor aan de Université libre de Bruxelles (ULB), leidde de opgravingen op de site van Shum Laka, in samenwerking met Els Cornelissen van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika in Tervuren en Raymond Assombang van de Universiteit van Yaoundé. Tussen 1991 en 1994 hebben onderzoekers in deze scharnierzone tussen West- en Centraal-Afrika de oudste beschikbare menselijke resten opgegraven: 18 menselijke skeletten, behorend tot twee funeraire fasen, waarvan de ene ongeveer 8.000 jaar oud is, de andere 3.000 jaar.
Ondanks de bijna 5.000 jaar tussen de twee begravingsfasen, leunen de genomen van de vier individuen zeer dicht bij elkaar aan. Dit wijst op een opmerkelijke bewoningscontinuïteit in de regio.
Onderzoekers hebben de genetische gegevens vervolgens vergeleken met de gegevens die beschikbaar zijn voor verschillende populaties in Afrika ten zuiden van de Sahara. ‘Verrassend genoeg staan deze vier genomen veel dichter bij die van Centraal-Afrikaanse jager-verzamelaars dan bij de Bantoe- landbouwpopulaties. Genetisch gezien leunen de vier individuen dicht aan bij een oude basale West- Afrikaanse populatie en tegelijkertijd, maar in mindere mate, bij die van de Centraal-Afrikaanse jager- verzamelaars’, zegt Pierre de Maret.
Op basis van wat we nu weten, zijn er ten minste vier modern menselijke afstammingslijnen die zich ongeveer 250.000 tot 200.000 jaar geleden diversifieerden, en die teruggevonden worden in mensen vandaag. Dit biedt verdere ondersteuning aan de archeologische gegevens die wijzen op het belang van deze periode voor de evolutie van de mens in Afrika.