français
De orkaan Dorian, die de voorbije dagen met een ongeziene kracht op de Bahama’s inbeukte, heeft niet alleen menselijk leed en veel materiële schade veroorzaakt. De doortocht van de tropische storm betekent zo goed als zeker het einde van minstens één voor de Bahama’s endemische soort: de Bahama boomklever.
De Bahama boomklever (Sitta pusilla insularis) is een zangvogeltje dat zich in de naaldwouden op de Bahama’s ophoudt. Het is een soort, volgens sommige ornithologen een ondersoort, die zich meer dan een half miljoen jaar geleden op de eilandengroep vestigde en verwant is aan de Amerikaanse bruinkopboomklever. De soort is honkvast en bleef al die honderdduizenden jaren netjes in de bossen op de Bahama’s wonen. De vogels trotseerden er in al die tijd talloze stormen. Maar deze keer is het lied van de soort uit.
De soort was al danig verzwakt, vooral door het ongebreideld kappen van de naaldwouden door de mens tijdens de laatste decennia. Bij tellingen in 2004 bleven er nog nauwelijks 1800 exemplaren over. Na de doortocht van orkaan Matthew in 2016, ook een orkaan van categorie 5, kwam men bij tellingen uit op een onthutsende restpopulatie van welgeteld twee dieren. Grote delen van hun biotoop werden door Matthew vernield door de wind, een flink deel van de nog overblijvende naaldbomen kregen het moeilijk door de instroom van zeewater en het daarin aanwezige zout.
Ook nu staan grote delen van de naaldwouden op de Bahama’s blank. “Een ecologische ramp”, verklaarde Professor Diana Bell van de Britse University of East Anglia daarover eerder in The New Scientist. “Op het eiland komen verschillende ernstig bedreigde soorten voor. De endemische boomklevers maken hun nesten in oude naaldbossen, en die zijn nu grotendeels verdwenen. Ik vrees dat de soort nu definitief verdwenen is.”
De populaties van andere bedreigde soorten, zoals de Bahamazwaluw, de lokale tjiftjaf en de plaatselijke maskerzanger, zullen ook ferme klappen hebben gekregen door Dorian, die tergend traag door de eilandengroep sleepte en daardoor extra veel schade kon aanrichten. “Het menselijke leed door de storm is erg groot”, zegt Bell. “Maar we moeten nu ook de ecologische schaden opmeten.”
“Eilanden zijn per definitief erg kwetsbare biotopen”, nuanceert ornitholoog Didier Vangeluwe van het Koninklijk Belgische Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN) in Brussel. “In de voorbije honderdduizenden jaren zullen de Bahama’s al meer dergelijke stormen hebben meegemaakt en de kans is zeer groot dat daardoor al andere soorten verdwenen zijn, zonder enig toedoen van de mens. Dergelijke stormen maken nu eenmaal deel uit van de natuurlijke klimatologische processen en veroorzaken een dynamiek waar we als mens weinig kunnen tegen beginnen. Er zijn best veel andere voorbeelden te vinden van diersoorten op eilanden die zijn uitgestorven, zoals de dodo’s op Mauretanië. In veel gevallen had de mens daar een hand in, maar niet altijd. Eilanden zijn kwetsbaar, zeker de kleinere, met een beperkte oppervlakte en een relatief beperkte soortenpopulatie. Anderzijds kan zo’n storm ook een opportuniteit zijn voor andere soorten, die het moeten hebben van biotopen die door zo’n orkaan groter worden.”
De kans dat er zich een nieuwe, op termijn ook endemische soort vestigt op de Bahama’s is volgens Vangeluwe niet denkbeeldig. “Elk jaar vinden we tot in Europa verdwaalde Amerikaanse zangvogels terug, die hier terechtkomen omdat ze verkeerd gevlogen zijn. Waarom zou dat op de Bahama’s niet mogelijk zijn. Ze bevinden zich immers niet zo ver van het Amerikaanse continent. Bovendien kan een populatie zich soms toch herstellen, als het biotoop weer een kans krijgt. Twintig jaar geleden waren bij ons de slechtvalken volledig verdwenen, nu zitten er weer negen of tien broedende koppels in de hoofdstad… Maar als de laatste exemplaren gesneuveld zijn, is dat natuurlijk niet mogelijk.”
Dit artikel werd verspreid door het persagentschap Belga. Het artikel of delen ervan verscheen in volgende media: