français
Over drie dagen, op 10 februari lanceert de NASA de ruimtesonde Solar Orbiter vanop Cape Canaveral, met aan boord 10 wetenschappelijke instrumenten waaronder de ruimtetelescoop Extreme Ultraviolet Imager (EUI). Solar Orbiter is een ESA-missie, met een belangrijke bijdrage van NASA, die de zon van dichtbij zal bestuderen. Het instrument EUI is gebouwd door een Europees consortium onder leiding van het Centre Spatial de Liège. De Koninklijke Sterrenwacht van België is na de lancering verantwoordelijk voor het beheer van de telescoop en de analyse van de unieke zonnebeelden.
Solar Orbiter vliegt in de komende jaren enkele malen rakelings langs Venus. Bij elke passage ‘trekt’ Venus aan Solar Orbiter dankzij de onderlinge zwaartekracht, waardoor de baan van Solar Orbiter lichtjes verandert. Solar Orbiter kan zo uiteindelijk de zon zeer dicht naderen. Op de uitzonderlijk scherpe EUI-beelden zullen details van een paar honderd kilometer zichtbaar zijn. Later wordt opnieuw de zwaartekracht van Venus gebruikt om de baan te kantelen zodat Solar Orbiter beelden kan nemen van de noordpool en de zuidpool van de zon ‘van bovenuit’. Dit werd nooit eerder gedaan.
De noord- en zuidpool vormen de sleutel om het magnetisme van de zon en de zonnecyclus beter te begrijpen. De zonnecyclus duurt ongeveer elf jaar en brengt ons van een ‘laag zonneseizoen’ met weinig zonnestormen tot een ‘hoog zonneseizoen’ met meer zonnestormen. Technologie op Aarde kan ernstig verstoord worden door die zonnestormen. Het onderzoek past een breder context van het “ruimteweer”. Door de polen en de magnetische krachten in beeld te brengen, zal het EUI-instrument bijdragen aan het ontrafelen van het geheim van de zonnecyclus.
Belgische wetenschappers zullen aanwezig zijn in Florida tijdens de lancering, een cruciale stap in het EUI-project, dat dan ook met de nodige spanning zal gevolgd worden. Een achttal weken later volgt een nieuwe mijlpaal wanneer de telescoopdeuren voor het eerst openen. Het is pas tijdens dit ‘First Light’-moment dat het EUI-team zal weten of de telescoop de lancering heeft overleefd en naar behoren werkt.Het EUI-projectging van start in 2008 onder de wetenschappelijke leiding van de Koninklijke Sterrenwacht van België in Brussel en onder de technische leiding van het Centre Spatial de Liège. EUI werd ontwikkeld door een Europees consortium met belangrijke bijdragen uit Frankrijk (Institut d’Astrophysique Spatiale), Duitsland (Max-Planck-Institut für Sonnensystemforschung), Groot-Brittanië (UCL-Mullard Space Science Laboratory) en Zwitserland (Physikalisch-Meteorologisches Observatorium Davos/World Radiation Center). De Belgische bijdrage werd gefinancierd door BELSPO (Federaal Wetenschapsbeleid) via ESA/PRODEX.