français
Wetenschappers van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN) en de universiteit van Cambridge hebben in archeologische resten van drie beerputten uit Brussel, daterend van de 14de tot de 17de eeuw, eitjes gevonden van verschillende parasitaire wormen zoals spoelworm, zweepworm, lintworm, kleine en grote leverbot en haarworm. Ze vonden ook sporen van twee soorten amoeben: Giardia duodenalis en Entamoeba histolytica, die beide dysenterie veroorzaken. De vondsten tonen aan dat de Brusselse bevolking in die drie eeuwen af te rekenen had met infecties die leidden tot diarree.
“Oude beerputten zijn een schatkamer voor archeologen”, zegt Koen Deforce, archeoloog aan het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen. “De resten van planten en dieren die werden opgegeten maar niet volledig verteerd zijn, zoals pitten en andere zaden, kleine botjes en visgraten, kunnen vaak nog worden geïdentificeerd. Ze leveren ons informatie over het dieet en voedingspatroon van vroegere bevolkingsgroepen. We vinden in die beerputten vaak ook resten van darmparasieten waarmee die vroegere bevolking geïnfecteerd was.”
Het voorkomen van die parasieten zegt ons hoe het gesteld was met de hygiëne en de leefomstandigheden in het (post)middeleeuwse Brussel. “Een infectie met de meeste van de geïdentificeerde soorten is het gevolg van contaminatie van eten of drinken met fecaal materiaal”, aldus Deforce. “Dat komt omdat moestuinen en akkers toen bemest werden met de inhoud van beerputten.”
Ook de Zenne was vermoedelijk een belangrijke bron van infectie. “De Zenne fungeerde als riool tot in de 20ste eeuw, en overstroomde geregeld de lagergelegen buurten van de middeleeuwse en postmiddeleeuwse stad. Daardoor konden de infectieziekten zich er makkelijk verspreiden.”
Een infectie met de meeste van deze parasieten, zoals spoelworm en zweepworm, leidt meestal niet tot ernstige medische complicaties, maar kan bij kinderen vitaminetekort, bloedarmoede en groeiachterstand veroorzaken. Infectie met de amoeben Giardia duodenalis of Entamoeba histolytica heeft vaak grotere medische gevolgen. Ze veroorzaken dysenterie, een ernstige vorm van diarree, die aanleiding kan geven tot uitdroging en in sommige gevallen fataal kan zijn, voornamelijk voor jonge kinderen en ouderen.
De studie is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Parasitology. De archeologische opgravingen evenals het parasitologisch onderzoek dat wordt uitgevoerd op de stalen afkomstig uit deze opgravingen worden georganiseerd door urban.brussels (Gewestelijke Overheidsdienst Brussel Stedenbouw en Erfgoed) en gefinancierd door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.