Waarom het Fontainasplein een mannenplein is…

Het Fontainasplein, gelegen tussen de “volkswijk” Anneessens en de homowijk rond de Plattesteen, is tot op heden al dikwijls het toneel geweest van al dan niet vermeende homofobe incidenten. Door die incidenten wordt het plein gepercipieerd als een onveilige plek, vooral voor homoseksuelen. Als reactie op het homofobe geweld heeft de overheid al heel wat maatregelen getroffen, maar ze slaagt er vooralsnog niet in die basale veiligheidsperceptie te keren.

Alexandre Donnen, vorser aan de ULB, deed tussen september 2017 en juni 2018 onderzoek in de buurt voor het Brussels Science Institute. Na een verkennende studie van de Sint-Jacobswijk, met een inventarisatie van de handelszaken en een korte bevraging van de lokale handelaars, trok Donnen de wijk. Hij bakende zijn onderzoeksgebied nauwkeurig af: het Fontainasplein, de Kolenmarkt tot bij het kruispunt met het Olivetenhof, de Maurice Lemonnierlaan tot aan het kruispunt met de Zinnikstraat in het westen en de Philippe de Champagnestraat in het oosten.

Voor de waarnemingen ter plekke, verzameld tussen januari en juni 2018, posteerde Donnen zich twee- tot driemaal per week, telkens voor korte periodes van ongeveer drie uur in de wijk, zowel overdag als ’s nachts. Hij had daarbij aandacht voor de lokale gedragspatronen en en interacties tussen personen ter plaatse. Bovenop zijn waarnemingen interviewde de onderzoeker veertien locals: buurtbewoners, handelaars en hun klanten en homoseksuelen.

Uit het onderzoek blijkt de complexiteit van de buurt, die geprangd zit tussen een wijk met veel moslims die uitgesproken heteroseksueel is en bovendien ook een etnische grens vormt, een verpauperde buurt en een betere buurt met een overwegend westerse bevolking. Door het onveiligheidsgevoel is het bovendien een buurt waar weinig vrouwen komen.

Donnen besluit dat in buurten als Fontainas, net als vele andere Brusselse buurten, het beter is om gender en seksualiteit los van elkaar te beschouwen, zonder evenwel etnische en socio-economische componenten te vergeten. Het zijn buurten waar uiteenlopende grenzen spelen, die allemaal los van elkaar een andere impact hebben op de buurt.

(Wie de studie integraal wil lezen, kan dat het best in het Frans doen, gezien de toch wel erbarmelijke vertaling in het Nederlands, nvdr)