français
Omdat jaarlijks duizenden mensen sterven door een infectie met bacteriën waartegen geen enkele antibioticum nog helpt, zoeken ziekenhuizen naar middelen om die multiresistente bacteriën te bestrijden. Eén van de oplossingen kan faagtherapie zijn, waarbij de bacteriën aangevallen worden door virussen.
“Patiënten die geïnfecteerd zijn door een multiresitente bacterie zijn erg kwetsbaar”, zegt Dr. Jean-Paul Pirnay, specialist in het Koningin Astrid Ziekenhuis in Neder-over-Heembeek (Brussel). “In Europa zijn in 2017 niet minder dan 30.000 mensen overleden aan de gevolgen van een dergelijke infectie”, herinnerde Pirnay deze week tijdens een seminarie van microbiologen, georganiseerd in het Erasmusziekenhuis (ULB).
Om de multiresistente bacteriën te lijf te gaan, komt de faagtherapie steeds nadrukkelijker in beeld. Fagen zijn overal en komen in grote aantallen voor. Ze zijn erg efficiënt en injecteren hun DNA in een bacterie, die daarmee niet meer zichzelf gaat voortplanten, maar het DNA van het virus gaat reproduceren. De bacterie begint op haar beurt fagen te produceren en sterft ten slotte af. Dat hele proces duurt amper een half uur.
Toch staat de therapie nog verre van op punt. Er zijn nog heel wat technische en wetenschappelijke problemen op te lossen en de regelgeving over het gebruik van faagtherapie staat nog in de meeste landen nog in de kinderschoenen. België is pionier in die regelgeving: in ons land kunnen fagen, onder gecontroleerde omstandigheden, al aangewend worden in magistrale bereidingen. Ook het militaire hospitaal van Neder-Over-Heembeek beschikt vandaag over aanzienlijke stocks van een beperkt aantal fagen, die allemaal gerelateerd zijn aan bij militairen vaak terugkerende aandoeningen, zoals brand- en kogelwonden. Pirnay hoopt dat de farmaceutische industrie mee op de kar springt voor de productie van fagen. Maar de interesse is niet erg groot. Het gaat hier immers over levende organismen, die moeilijk brevetteerbaar zijn. Bovendien is er onderzoek nodig naar heel specifieke fagen, die dan ingezet kunnen worden bij al even specifieke infecties. En dat kost tijd en geld.
“We krijgen elke dag aanvragen voor faagtherapie”, besluit Pirnay. “Maar de voorwaarden om in aanmerking te komen zijn erg strikt. Van de 260 aanvragen die we in 2018 binnenkregen, konden uiteindelijk slechts vijftien patiënten effectief van een therapie genieten. Dit jaar zullen we uitkomen op meer dan 400 aanvragen.”