français
De tropische regenwouden zijn over hun hoogtepunt heen als opslagruimte voor koolstof, die door bomen onder de vorm van CO2 uit de lucht wordt gehaald. Meer: de kans is reëel dat die oerbossen weldra meer CO2 zullen uitstoten dan ze opnemen. Eén en ander blijkt uit een wereldwijde studie waarbij de oerwouden gedurende de voorbije dertig jaar gemonitord werden.
“We tonen met ons onderzoek aan dat de piek van de koolstofsequestratie (het opnemen van koolstof door ecosystemen, biologisch en fysische processen, nvdr) ergens in de jaren negentig ligt” zegt Dr Wannes Hubau van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika in Tervuren, tevens hoofdauteur van een artikel daarover in Nature.
Intacte tropische bossen staan bekend als een cruciale wereldwijde koolstofput, die de klimaatverandering vertraagt door koolstof uit de atmosfeer te verwijderen en in bomen op te slaan, een proces dat bekend staat als koolstofsequestratie. Klimaatmodellen voorspellen meestal dat deze koolstofput in tropisch bos tientallen jaren zal blijven bestaan.
Uit de nieuwe analyse van drie decennia boomgroei en boomsterfte in 565 ongestoorde tropische bossen in Afrika en de Amazone is echter gebleken dat de totale opname van koolstof in de intacte tropische bossen van de aarde een piek bereikte in de jaren negentig. Tegen 2010 was het vermogen van een tropisch bos om koolstof op te nemen gemiddeld met een derde afgenomen. De omschakeling wordt grotendeels aangedreven door koolstofverliezen door stervende bomen.
De studie van bijna 100 wetenschappelijke instellingen levert het eerste grootschalige bewijs dat de koolstofopname door de tropische bossen in de wereld al aan een zorgwekkende neerwaartse trend is begonnen.
“Door gegevens uit Afrika en het Amazonegebied te combineren, begonnen we te begrijpen waarom deze bossen veranderen”, aldus Hubau. “We zien nu in dat de centrale factoren koolstofdioxidegehalte, temperatuur, droogte en bosdynamiek zijn. Extra koolstofdioxide stimuleert de groei van bomen, maar elk jaar wordt dit effect in toenemende mate tegengegaan door de negatieve effecten van hogere temperaturen en droogte die de groei vertragen en bomen kunnen doden. Onze modellering van deze factoren toont een langdurige achteruitgang van de Afrikaanse koolstofput in de toekomst en dat de koolstofput in de Amazone snel zal blijven verzwakken. We voorspellen dat deze laatste rond 2035 een koolstofbron zal worden.”
In de jaren 1990 verwijderden intacte tropische bossen ongeveer 46 miljard ton koolstofdioxide uit de atmosfeer, tegenover een geschatte 25 miljard ton in de jaren 2010. De verloren koolstofopslagcapaciteit in de jaren 2010 ten opzichte van de jaren 1990 is 21 miljard ton koolstofdioxide, wat overeenkomt met een decennium van fossiele brandstoffen uitgestoten door het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Frankrijk en Canada samen. In totaal verwijderden intacte tropische bossen 17 procent van de door de mens gemaakte koolstofdioxide-uitstoot in de jaren 1990. Deze capaciteit is gekrompen tot slechts 6 procent in de jaren 2010.
De daling kwam doordat deze bossen tot 33 procent minder in staat waren om koolstof te absorberen, en doordat het verspreidingsgebied van intact tropisch bos door ontbossing daalde met 19 procent, terwijl de wereldwijde uitstoot van koolstofdioxide met 46 procent steeg.
Het artikel ‘Asynchronous Carbon Sink Saturation in African and Amazonian Tropical Forests’ verscheen in Nature op 5 maart 2020.