français
In een nieuw onderzoek dat recent werd gepubliceerd in het vaktijdschrift Geochemistry, Geophysics, Geosystems, onderzochten paleontologen van de Vrije Universiteit Brussel en de KULeuven de langste fossiele reuzezeeslak ooit, Campanile giganteum. Het onderzoek moest meer klaarheid brengen in het klimaat in de Champagnestreek 45 miljoen jaar. “Ons onderzoek toont aan dat het zeewater in de champagnesteek met jaarlijks gemiddelde temperaturen van 26°C vrij warm moet zijn geweest en dat het temperatuurverschil van het water tussen winter en zomer opvallend groot was”, aldus dr. Niels de Winter van de VUB-onderzoeksgroep Analytical, Environmental and GeoChemistry (AMGC), die het onderzoek samen met onder andere dr. Johan Vellekoop (KUL) uitvoerde. De bevindingen zijn verrassend, omdat wetenschappers tot heden dachten dat de algemeen warmere temperaturen ook de verschillen in de seizoenen nivelleerden.”
Vijfenveertig miljoen jaar geleden was het klimaat wereldwijd uitzonderlijk warm. Zo warm zelfs dat er geen ijskappen waren op de polen. Hierdoor was de zeespiegel veel hoger dan nu, en waren grote delen van Europa bedekt met ondiepe subtropische zeeën. Dat was zo ook in de huidige Champagnestreek in Frankrijk. De zee werd er bevolkt door talloze soorten slakken, schelpen, koralen en haaien wat van de zee in de Champagnestreek een bijzondere hotspot van biodiversiteit maakte.
Met een lengte tot 90 cm was de Campanile giganteum één van de langste zeeslakken ooit. “De schelp van zo’n slak wordt laagje voor laagje opgebouwd. De chemische samenstelling van die laagjes kan ons inzicht geven in de jaarlijkse temperatuurschommelingen tijdens het leven van de slak,” legt de Winter uit.
De onderzoekers analyseerden de chemische samenstelling van drie fossiele slakken, en vergeleken ze met het enige nog levende moderne familielid van de reuzeslakken, een “giant creeper” slak uit Australië, om zo te achterhalen hoe warm het zeewater 45 miljoen jaar geleden was, en waarom deze ondiepe zee in de Champagnestreek toch zo soortenrijk was. Uit het onderzoek bleek dat de Campanile slakken niet alleen heel groot werden, maar ook uitzonderlijk snel groeiden, meer dan tien keer zo snel als de meeste andere zeeslakken. “Door die grote groeisnelheid hebben de reuzezeeslakken een bijzondere potentieel als miljoenen jaren oud klimaatarchief,” zegt de Winter “Ons onderzoek toont aan dat het zeewater in de Champagne met temperaturen tot 32°C in de zomer warm moet zijn geweest. Met relatief koele wintertemperaturen van 21°C was het temperatuurverschil van het water tussen winter en zomer opvallend groot. Het warme zeewater en de grote temperatuurveranderingen doorheen het jaar hebben wellicht bijgedragen aan de uitzonderlijke soortenrijkdom in de ondiepe zee in Frankrijk. Als we kijken naar de temperatuurtolerantie van moderne soorten zien we dat deze temperatuurschommelingen precies goed zijn voor de schelpgroei, niet te warm in de zomer maar ook niet te koud in de winter.”
Het onderzoek wees daarmee ook uit dat periodes met een warm klimaat, zoals het hier bestudeerde Eoceen, niet noodzakelijk ook minder uitgesproken seizoenen kennen. “Dat heeft ook implicaties voor onze kennis over de klimaatverandering. Ondanks het warmere weer kunnen we nog altijd veel verschillen hebben tussen de seizoenen”, besluit de Winter.
Link naar originele publicatie: https://doi.org/10.1029/2019GC008794