français
VUB en ULB openen vandaag samen het academiejaar. Onder een stralende zon en met meer dan zesduizend genodigden, professoren en studenten heeft het gebeuren iets van een festival. De ULB viert zijn 185e verjaardag, de VUB wordt 50. Door de aanwezigheid van de koning en zijn gevolg zijn de veiligheidsmaatregelen streng en werd beslist het aantal aanwezigen binnen de perken te houden. Wie niet vooraf ingeschreven is, komt er niet in.
Tijdens hun gezamenlijke openingsspeech hadden rector Caroline Pauwels (VUB) en rector Yvon Englert (ULB) het over de scheiding van een halve eeuw geleden, die was ingegeven door een politieke beslissing, veeleer dan door een uit elkaar sporende ideologische koers van Vlamingen en Franstaligen aan de tot dan nog unitaire Brusselse universiteit. ” Onze universiteiten delen met elkaar niet alleen een geschiedenis, maar ook en vooral een gedeelde toekomstdroom. En die droom willen met u delen”, zei Caroline Pauwels, die preciseerde: “Een droom van dialoog en samenwerking. Een droom van grenzen overschrijden. Een droom van grenzen die vervagen. Niet uit zichzelf, maar omdat we ze durven overschrijden.”
Brussels Gewest als keurmerk
Beide rectoren benadrukten dat ze evengoed het vrije denken en onderzoek hoog in het vaandel dragen en dat ze daarmee buitenbeentjes zijn in het Belgische universitaire landschap. “We zijn niet nostalgisch naar het verleden”, vulde Yvon Englert aan. “We vieren samen omdat we trots zijn op onze stad, onze gemeenschappen en ons land.”
Volgens Pauwels is in het Brussels Gewest het Belgisch compromis zonder twijfel een internationaal keurmerk geworden. We mogen volgens de VUB-rector best wat trotser zijn hier in Brussel op ons talent om compromissen te sluiten.
en is het een internationaal keurmerk geworden, een eiland in een steeds meer verbrokkelend land. Maar dat is volgens beide rectoren juist de troef, want de wetenschappelijke wereld is globaal geworden en grenzen zijn er om te worden overschreden. “Voor ons moeten grenzen het beeld oproepen van een open zee, en niet van barrières”, aldus Pauwels, “niet van muren waarachter men zich terugplooit. En is dat niet de kwintessens, de essentie van Dé Universiteit, waarvan de naam verwijst naar universaliteit, naar het altijd maar verder duwen van de grenzen van de kennis?
Ivoren toren
In 185 jaar tijd hebben ULB en VUB een stevig palmares opgebouwd. Niet minder dan zes Nobelprijswinnaars kwamen uit de aula’s van de ULB. “De vrijheid waarmee deze mensen aan onze universiteit hun fundamenteel onderzoek konden voeren, gedragen door de idee van het vrije onderzoek, is hieraan niet vreemd”, zei Englert.
Toch mogen universiteiten niet vervallen in een ivoren toren-gevoel en mag er geen kloof ontstaan met de rest van de maatschappij. “We moeten beseffen dat er inderdaad soms een kloof bestaat tussen datgene waar de maatschappij van wakker ligt , waar de mensen van wakker liggen en waar wij academici mee bezig zijn”, stelde Pauwels. “Die kloof mag niet bestaan. We zijn er voor en door de samenleving.”
Om die stelling kracht bij te zetten, trokken de twee rectoren vervolgens symbolisch hun toga’s uit. “We zijn fier op onze toga’s”, benadrukte Englert. “Maar door ze te dragen definiëren we tegelijk een scherpe grens, een kloof die we niet willen symboliseren vandaag. Onze plek zal altijd zij aan zij of midden tussen onze medeburgers zijn, zonder grenzen en met een absoluut engagement.”
Bedreigde en gevangen wetenschappers
Rector Pauwels wees nog op het gevaar van grenzen: “Grenzen bepalen de levens van mensen. We denken aan de talloze wetenschappers, overal ter wereld, die vervolgd worden, gebroodroofd, gevangen gezet of die hun land hebben moeten ontvluchten. Niet iedereen houdt van wetenschappers en van hun inzichten. We denken hier in het bijzonder aan onze collega Ahmadreza Djalali, maar zeker niet aan hem alleen.”
De rectoren besloten met een verwijzing naar de universitaire allianties van de toekomst, die aan ULB en VUB al op gang getrokken werden met internationale samenwerkingen onder de vorm van CIVIC bij de ULB en EUTOPIA bij de VUB. “Onze projecten zijn door de Europese Commissie verkozen bij de 17 pioniers op dat vlak”, zei Pauwels. “De Europese allianties van universiteiten zullen een grote impact hebben op de toekomst van alle deelnemende universiteiten en op de onze in het bijzonder.”