français
Tijdens een excursie in het natuurgebied “Bos van Aa” in Zemst deed een select gezelschap van korstmossenspecialisten een verrassende ontdekking. Op een boom in het moerasbos vonden ze het nooit eerder in België geziene boommuggenstrontjesmos. Dezelfde soort werd in maart ook in Nederland en in 2012 ook in het Groothertogdom Luxemburg gevonden.
Boommuggenstrontjesmos (Strangospora deplanata) is, in tegenstelling tot wat de naam laat vermoeden, geen mos maar een korstmos (mossen zijn planten, korstmossen zijn eigenlijk symbiotische associaties tussen schimmels en algen of cyanobacteriën, nvdr). De naam is geïnspreerd door de vruchtlichaampjes, die zo klein zijn dat ze het formaat van muggenuitwerpselen benaderen. De zwarte vruchtlichamen hebben een diameter van 0,5 mm en zijn amper met het blote oog te zien.
“Het is geen toeval dat alle recente vondsten in natuurreservaten gebeurden”, zegt Dries Van den Broeck van de Plantentuin in Meise, ook lid van de Werkgroep Bryologie en Lichenologie (WBL), die tijdens de bewuste korstmossenexcursie in Zemst de ontdekking deed. “De soort heeft nood aan een grote luchtvochtigheid. En die vind je in de vochtige bossen van sommige van onze natuurreservaten. Bovendien zijn vele korstmossen redelijk gevoelig voor allerlei soorten vervuiling. Mogelijk was ook deze soort gewoon verdwenen door het probleem met de zure regen. Nu de SO2-regelgeving eindelijk zijn vruchten begint af te werpen, komen oude, verdwenen soorten terug. Andere, die slecht tegen een voedselrijke omgeving kunnen, verdwijnen dan weer omdat er teveel stikstof in de regen zit.”
Het boommuggenstrontjesmos heeft zwarte vruchtlichaampjes op een witte achtergrond. Het is makkelijk te verwarren met andere, meer courante soorten en werd in eerste instantie op het terrein ook verkeerd gedetermineerd. Het was pas in het labo onder het binoculair en de microscoop dat duidelijk werd dat het hier om een voor België nieuwe soort ging, die nog nooit elders in het Nederlandse taalgebied was gevonden. Vandaar ook de gloednieuwe naam. Ook in de andere ons omringende landen is boommuggenstrontjesmos overigens een zeer zeldzame soort en in Duitsland zelfs mogelijk verdwenen.
Niet enkel in Zemst worden trouwens interessante vondsten gedaan. Ook in de Abdij van Averbode werden onlangs enkele soorten gevonden die heel zeldzaam zijn, omdat ze alleen op hele oude stenen leven, muren of rotsen die honderden jaren oud zijn of al minstens zo lang aan weer en wind zijn blootgesteld. “Zo vonden we verschillende schotelkorstsoorten op de ijzerzandstenen en bakstenen muren van de abdij”, zegt Van den Broeck. “Die soorten zijn zeer zeldzaam in Vlaanderen. Om ze te vinden moet je doorgaans naar de granieten rotswanden in Wallonië.”
Dit artikel werd verspreid door het persagenschap Belga. Het artikel of delen ervan verscheen in volgende media: