français
In een artikel gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Plants, uiten negenentwintig etnobiologen uit zeventien landen hun bezorgdheid over hoe COVID-19 hun onderzoeksdomein treft. Ze vrezen dat de pandemie lokale gemeenschappen en hun traditionele kennis en manier van leven negatief zal beïnvloeden. “Etnobiologie speelt een belangrijke rol bij het behoud van bioculturele diversiteit”, benadrukken co-auteurs Farid Dahdouh-Guebas en Jean Hugé van de de onderzoeksgroep Ecology & Biodiversity van de Vrije Universiteit Brussel.
De ethnobiologie is een wat aparte tak van de biologie die de relaties tussen de mens en zijn natuurlijke omgeving bestudeert, met bijzondere aandacht voor traditionele kennis over planten en dieren. Door hun onderzoek zijn etnobiologen een belangrijke schakel in natuurbehoud. Ze reizen naar vaak afgelegen gebieden waar ze contacten leggen met de plaatselijke gemeenschappen, er belangrijke info vergaren over plant en dier en de ecosystemen bestuderen waarvan die afhankelijk zijn. Dat is nu – tijdelijk – niet meer mogelijk door de COVID-19-pandemie. Het is niet alleen moeilijker werken omdat persoonlijke contacten soms niet meer mogelijk zijn en social distancing afstand creëert die de onderzoekers juist trachten te overbruggen, sommige ethni zijn ook kwetsbaar en een coronabesmetting zou grote delen van de geïsoleerde populaties kunnen treffen.
“Door COVID-19 kan ons onderzoek in de toekomst misschien niet meer op dezelfde manier gebeuren”, zeggen de VUB-co-auteurs van het artikel. “En dat kan nadelig zijn voor mens en natuur ter plaatse”,
Farid Dahdouh-Guebas en Jean Hugé bestuderen het sociaal-ecologische systeem van het mangrovewoud. Mangroven groeien langs tropische kusten. Ze hebben een unieke flora and fauna en spelen een cruciale rol voor de lokale bevolking als kustbescherming en als bron van inkomsten en voedsel.
“Ons onderzoek en onze studie en kennis over de veerkracht en het beheer van mangrovewouden is niet iets wat zomaar ‘online’ kan worden verdergezet”, zeggen de onderzoekers. “Persoonlijke contacten met de lokale bevolking blijven nodig.”
Als de contacten wegvallen, dreigt er waardevolle kennis verloren te gaan: “Het is onvermijdelijk dat er in het sociaal-ecologisch systeem van de mangrovebossen compromissen moeten worden gesloten tussen maatregelen ter bescherming van de volksgezondheid en het dagelijks voortbestaan van lokale vissers. Maar door het sluiten van lokale dieren- en insectenmarkten en markten voor voedsel, waar ook medicinale en rituele planten verkocht worden, dreigt een rijke bron van lokale kennis verloren te gaan.”
Die zogenaamde wet markets kregen een kwalijke reputatie toen bleek dat het coronavirus, verantwoordelijk voor de COVID-19-pandemie, ergens op een Chinese markt zijn sprong naar de mens maakte. De uitbraak va n een nieuwe, niet beschreven aandoening zorgde in China al voor verstrengde reglementeringen met betrekking tot die wet markets. Die strengere regels zullen waarschijnlijk navolging vinden in andere delen van de wereld, waardoor ethnobiologen een belangrijke bron van kennis dreigen mis te lopen. Bovendien zit de meeste kennis over planten en dieren bij de oudere mensen in de lokale bevolkingsgroepen, dezelfde mensen die ook tot een risicogroep behoren voor COVID-19.