français
Vandaag, 4 augustus 2020, meet de supergeleidende (of cryogene) gravimeter van Membach gedurende 25 jaar onafgebroken de variaties van de zwaartekracht. Het teostel doet dat met een nauwkeurigheid van een honderdste van een miljardste (10-11) van g (g is de valversnelling op onze breedtegraad , ze bedraagt 9,81 m / s²). Waarschijnlijk is de locatie, die zich op 48 meter onder de grond bevindt en waar een een constante vriestemperatuur heerst van 269 graden onder nul, ook het koudste punt in ons land.
Het meettoestel wordt gebruikt door de Koninklijke Sterrenwacht van België en is uitermate belangrijk voor het geofysische onderzoek in ons land. “De metingen geven een nauwkeurig beeld van de nog weinig bekende langetermijnvariaties van de zwaartekracht, die worden veroorzaakt door langzame tektonische bewegingen of door klimatologische veranderingen”, zegt onderzoeker Michel Van Camp, verantwoordleijk voor de dienst Seismologie-Gravimetrie van de Sterrenwacht. “Ze zijn daarnaast ook belangrijk voor de studie van de waterkringloop, waarvan de variabele massa’s de zwaartekracht beïnvloeden.”
In het toestel wordt een klein balletje continu door een magnetische veld in een toestand van levitatie gehouden. De koude temperaturen zijn nodig om supergeleiding mogelijk te maken.
Het meetinstrument is al sedert 18 september 2017 dubbel wereldrecordhouder in zijn domein. Het is de cryogene gravimeter die het langst heeft gewerkt op één locatie. Het toestel zorgt ook, voor zover bekend, voor de langste levitatie van een supergeleidend object in een magnetisch veld. Dat veld wordt geproduceerd door een continue elektrische stroom, die in 1995 in supergeleidende spoelen geïnjecteerd werd en sindsdien is blijven circuleren zonder enige weerstand. Hoewel het record niet van fundamenteel belang is voor de vastestoffysica – in theorie kan een supergeleidende stroom voor altijd stromen – is het op zijn minst een zonderling gegeven.
De gravimeter wordt bij verschillende onderzoeksprojecten van de Koninklijke Sterrenwacht gebruikt en men hoopt de metingenreeks nog vele jaren verder te kunnen zetten.