français
In kader van het nationale luchttoezichtprogramma, onder andere in de zoektocht naar lozingen op zee, olievlekken, de zwaveluitstoot van schepen en de tellingen van zeezoogdieren, vloog een vliegtuig in 2019 gedurende 246 uur boven de Noordzee. Het monitoringprogramma wordt georganiseerd door de wetenschappelijke dienst BMM (Beheerseenheid van het Mathematisch Model van de Noordzee) van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen, in samenwerking met Defensie.
Er werden opdrachten uitgevoerd voor de Belgische kustwacht (173 vlieguren) waarvan het grootste deel in functie van de controle van de vervuilingsbronnen op de Noordzee en de controle van de visserij. Een kleiner deel (63 uren) werd aan internationale vluchten besteed, waarvan 35 uren voor de monitoring van zwaveluitstoot in Nederlandse wateren in opdracht van de Nederlandse overheid (Inspectie Leefomgeving en Transport), 24 uren Tour d’horizon-missie ter controle van boorplatformen in de Noordzee (een internationale opdracht in het kader van het Bonn Akkoord) en 4 uren voor een internationale pollutiebestrijdingsoefening georganiseerd door Nederland.
In 2019 werd België niet getroffen door vervuiling door scheepsongelukken. Er werden wel dertien gevallen van operationele verontreiniging door schepen waargenomen. De cijfers tonen aan dat, hoewel het aantal olieverontreinigingen het laatste decennium sterk gereduceerd is, het aantal verontreinigingen van andere schadelijke stoffen nog steeds een courant probleem is, en zelfs in stijgende lijn lijkt.
Een belangrijke opdracht binnen het nationale luchttoezichtprogramma is de monitoring van de zwaveluitstoot van schepen op zee. Om de strenge zwavelgehaltelimieten voor scheepsbrandstof in de Noordzee te monitoren werden bijna 96 u aan sniffer-vluchten uitgevoerd met het vliegtuig, zowel boven Belgische als Nederlandse wateren. Van de 1241 schepen waarvan de zwaveluitstoot gemeten werd vertoonden 51 een verdacht hoge zwavelwaarde. Deze werden systematisch gerapporteerd aan de bevoegde maritieme inspectiediensten voor verdere opvolging aan wal. België is momenteel een van de weinige landen die dergelijke zwavelemissie-monitoring van individuele schepen uitvoert boven zee. De opgedane ervaring en resultaten, ook op vlak van navolgend havenonderzoek en vervolging van overtreders, leidde al tot grote interesse binnen en buiten Europa. Zo namen de wetenschappers van het KBIN in 2019 opnieuw deel aan verschillende internationale fora, waaronder de ‘Shipping and Environment Conferentie’ in Zweden, de ‘Sulphur Experts Meeting’ in Denemarken, en de ‘European Maritime Safety Agency Surveillance Training’ in Nederland.
Tot slot zijn er de onderzoeken naar zeezoogdieren in de Noordzee. Die worden in de mate van het mogelijke geteld. Zo werden in juni twee zeehonden en tweeënvijftig Bruinvissen (waaronder zes kalfjes) opgemerkt, in augustus ging het om 5vijf zeehonden en tweeënveertig Bruinvissen (waaronder eveneens zes kalfjes). De resulterende schatting van de gemiddelde dichtheid was respectievelijk 0,72 (0,41-1,27) en 0,62 (0,38-1,00) bruinvissen per km² zeegebied, wat betekent dat er in de Belgische wateren tussen 2.500 en 2.100 dieren zwommen, afhankelijk van het tijdstip.
In 2019 werd in de Belgische wateren gewerkt aan drie nieuwe offshore windparken. De zeezoogdierenmonitoring-campagnes met het vliegtuig worden uitgevoerd ter opvolging van de milieu-effecten van die windparken. Er wordt nagegaan of aan de vergunnings-voorwaarden inzake de correcte plaatsing van een luchtbellengordijn (bubble curtain) voldaan werd. Die zorgt voor een vermindering van de geluidsoverlast voor onder meer zeezoogdieren.
Teneinde de activiteiten van het toezichtsvliegtuig van het KBIN (BMM), de wettelijke kaders waarbinnen deze activiteiten plaatsvinden, en de technische achtergrond van de uitgevoerde taken, overzichtelijk en volledig samen te vatten voor pers en publiek, plaatste de BMM in maart 2020 een nieuwe website online. “Bekijk zeker ook het filmpje dat focust op de zwavelemissie-monitoring“, klinkt het bij het KBIN. “Het is één van de handelsmerken en pionierstaken van het Belgische luchttoezicht.”