nederlands
De afgelopen drie maanden meldt de Belg zich minder vaak ziek dan een jaar eerder. In november en december 2020 ging gemiddeld 1,8 procent van de werkuren verloren door kort ziekteverzuim (afwezigheid van minder dan een maand). Dat cijfer ligt een kwart lager in vergelijking met november-december 2019. Het is ook een daling van bijna 30 procent tegenover het ziekteverzuim tijdens de eerste lockdown. De cijfers van 2021 bevestigen de trend: tegenover januari 2020 – nog vóór corona – daalde het korte ziekteverzuim met 22 procent. De dalende trend werd vastgesteld op basis van de cijfers van 28.500 bedrijven.
Elke Van Hoof, professor Psychologie aan de Vrije Universiteit Brussel, ziet er een duidelijk signaal in dat de werkende Belg zich aanpast aan de coronasituatie: “We zijn minder vaak ziek, onder meer dankzij het beperkte contact en het vele thuiswerk. Voorlopig zien we in de cijfers vooral een normale reactie op een abnormale situatie: men ervaart klachten als gevolg van de onzekerheid, een gebrek aan perspectief en angstgevoelens gepaard met de coronacrisis. Het overgrote deel van de werkende Belgische bevolking stelt zich echter veerkrachtig op en zal de crisis doorkomen zonder langdurige problemen te ontwikkelen. Opvolging is vereist, en die opvolging is er.”
Korte, frequente afwezigheden blijken een goede parameter om overbelasting te detecteren. Met andere woorden, hoe goed kan de werkende Belg het hoofd bieden aan de verschillende uitdagingen waarmee hij of zij op het werk wordt geconfronteerd? Als een werknemer op regelmatige basis kort afwezig is wegens ziekte, is de draaglast groter dan de draagkracht.
“De cijfers over kortstondig ziekteverzuim aan het einde van 2020 en begin 2021 zijn goed nieuws », vindt Van Hoof. « De werkende Belg heeft meer veerkracht dan we dachten. Tenzij het virus zelf hem te pakken heeft, wordt hij niet ziek van de hele situatie rond corona. De veerkracht is dan wel gedaald maar de werkende Belg houdt stand. Het feit dat we minder griep en andere virussen zagen verschijnen helpt ook. Voor alle duidelijkheid: dit gaat over de gemiddelde Belgische werknemer, niet over specifieke kwetsbare groepen: daar zien we een heel ander verhaal.”
Op jaarbasis is er in 2020 sprake van een daling van 7,4 procent tegenover 2019. De verklaring voor de daling is niet te vinden in het succes van de tijdelijke werkloosheid. Het doorgedreven telewerk zorgde wel voor een positieve boost.
“Mensen hebben zich tijdens de eerste coronagolf uit voorzorg al bij de minste ziektesymptomen ziek gemeld », zegt Kathelijne Verboomen, Directeur Kenniscentrum Acerta Consult. « Het effect daarvan is duidelijk, het percentage kort ziekteverzuim van maart 2020 noteert op 4,5 procent van de werkbare dagen, liefst 62 procent hoger dan dezelfde maand vorig jaar. En toch blijven de ziektecijfers voor alle coronamaanden van 2020 onder die van 2019. En op basis van de eerste cijfers van 2021 kunnen we stellen dat die trend zich verderzet.”
“Al deze cijfers en statistieken tonen dat de werkende Belg zegt eigenlijk gaat het nog« , denkt Van Hoof. « Dat is al een opmerkelijke prestatie. Het kan zelfs best zijn dat we hier sterker uitkomen, dat we bezig zijn een potentiële posttraumatische groei door te maken. Posttraumatische groei ontstaat omdat we in moeilijke tijden nieuwe strategieën dienen te ontwikkelen om welbevinden te behouden. Deze pandemie overviel ons; er waren geen precedenten die ons vertelden hoe en wat ons te wachten stond. Eerst volgden we nauwgezet de richtlijnen en deden wat nodig was in de hoop snel weer naar ons oude leven te kunnen. Na verloop van tijd voelden we echter dat het oude leven veraf lag en dat is het moment waarop we onszelf tegenkomen. Onze niet-ingevulde behoeften komen steeds sterker naar boven waardoor we andere manieren moeten vinden om met de situatie om te gaan. Een neveneffect hiervan is dat we wat buiten de lijntjes gaan kleuren en weerstand bieden. Allemaal tekenen dat we ons aanpassen aan de nieuwe situatie. Aanpassen, nieuwe strategieën ontwikkelen, onszelf heruitvinden… dat doen we ook alleen wanneer het echt niet anders gaat. »
Beeldmateriaal VUB/Acerta