nederlands
Ce contenu est uniquement disponible en Néerlandais.
Onderzoek naar het welbevinden van oudere Chinese immigranten in België en Nederland geeft aan dat die vaak eenzaam zijn en sociaal relatief geïsoleerd. De resultaten zijn gebundeld in een doctoraatsthesis, die recent verdedigd werd aan de VUB in Brussel. Als een Chinese oudere zorgbehoevend wordt en naar een Belgisch rusthuis moet, dan wordt die eenzaamheid nog groter. Onze rusthuizen zijn helemaal niet voorzien op Chinese inwoners, die het eten dat er geserveerd wordt smakeloos en vies vinden.
« Chinese migranten vallen niet graag op », zegt Honghui Pan, onderzoekster op de faculteit Psychologie en Educatiewetenschappen van de VUB. « Dat geldt meer dan ooit voor de oudere migranten, die voor het merendeel weinig geschoold zijn, al hun tijd hebben geïnvesteerd in het werken en het uitbouwen van een bestaan in België of Nederland, vaak in een restaurant, en geen tijd hebben gehad om de taal te leren en zich te integreren. Chinezen proberen onzichtbaar te zijn in de maatschappij. Als ze jong zijn moeten ze hard werken en is er geen tijd voor integratie, als ze oud worden zijn ze daardoor vaak de lokale taal niet machtig en moeten ze terugvallen op hun eigen culturele gemeenschap. Van zodra ze gespecialiseerde zorg nodig hebben en in een rusthuis terechtkomen, worden eenzaamheid en isolement schrijnend. »
In de Chinese cultuur is het gangbaar dat oudere mensen door de jongere generaties onderhouden en verzorgd worden. Chinese ouderen spelen van hun kant een belangrijke rol in de opvoeding van de kleinkinderen. Chinese families zijn georganiseerd, ze vormen het middelpunt van het sociale leven. Als dat sociale weefsel wegvalt, is dat voor Chinese mensen op leeftijd een ramp.
Pan onderzocht onder andere de sociale participatie van Chinese ouderen, ze onderzocht of ze op hun oude dag liever terug zouden keren naar China en ze polste naar hun eenzaamheidsgevoel. « De participatie is erg gericht op de eigen netwerken », aldus Pan. « De meeste Chinese ouderen willen bij hun kinderen blijven en keren dus niet terug. En de eenzaamheid wordt pas erg groot als de familie de zorg niet meer aankan omdat er geen tijd meer voor is. »
In België wonen naar schatting honderdduizend Chinese migranten, die in verschillende golven naar Europa kwamen. Daarvan zijn er bijna drieduizend hoogbejaard. De allereerste golf van Chinese immigratie vond plaats na de eerste wereldoorlog. Jonge Chinese mannen uit vooral Hong Kong vochten er aan de zijde van de Britten en een aantal van hen bleef hier hangen. Hetzelfde gebeurde na de tweede wereldoorlog. De meeste van de vroege immigraten waren laaggeschoold en kwamen terecht in de typische Chinese sectoren, vooral in restaurants. « Veel van de migranten waren afkomstig uit het zuidoosten van China », zegt Pan. « Ze leefden volgens de aloude regels van het Confusianisme met een sterke hiërarchische organisatie, een strikte sociale code en een zeer groot eergevoel voor de familie. Dat confusianisme leeft nog altijd door onder de Chinese bevolking in België en Nederland. De meeste van de migranten hebben een eigen zaak opgebouwd en zijn erg gesteld op hun onafhankelijkheid. Vandaar dat ze ook zo weinig opvallen. »
Anders wordt het als ze naar een rusthuis moeten. « Als ze zorgbehoevend worden en in een rusthuis terechtkomen, voelen ze zich achtergelaten », aldus Pan. « Ze vinden het eten dat ze er geserveerd krijgen vies. Dingen die Belgische ouderen lekker vinden, zoals een sandwich, dat krijgt een Chinees bijna niet door de keel. Chinezen vinden het ook een eigenaardige gewoonte dat we altijd koud water drinken. Zij verkiezen warm water. Een aantal Chinese ouderen hebben daarom geprobeerd om in België een Chinees rusthuis uit de grond te stampen, maar dat mocht niet van de overheid omdat het de integratie tegen zou werken. Nochtans kan het in Nederland wel. En het is een succes. »