nederlands
Ce contenu est uniquement disponible en Néerlandais.
De afgelopen weken verliezen heel wat bomen nu al hun bladeren, lang voor de aanvang van de herfst, aldus een persbericht van Natuurpunt. Dat is een gevolg van droogtestress. Bomen zetten hun verdamping stop opdat ze niet helemaal zouden uitdrogen. En in bepaalde gevallen gaan ze dan ook een deel van hun bladeren afstoten. Die droogtestress is belangrijk voor grote bosarealen zoals het Zoniënwoud, waar veel beuken groeien. Die zijn erg gevoelig voor de droogte.
Een groot aantal bomen vertoont momenteel een aantal symptomen die te wijten zijn aan de droogte van de afgelopen zomer en de droge zomers van de afgelopen jaren. Bij een deel van de bomen doet zich daardoor een vervroegde herfstverkleuring voor, omdat ze hun bladeren afstoten door de droogte. Daarnaast zijn er ook bomen afgestorven (mogelijk door de droogte) maar het is moeilijk om uit te sluiten of dat alleen aan de droogte ligt omdat het meestal een combinatie van factoren is die de vitaliteit van bomen bepaalt.
In het geval van droogtestress zetten bomen hun verdamping stop zodat ze niet helemaal uitdrogen. In extreme gevallen zullen ze daarom ook een deel van hun bladeren afstoten. Het stopzetten van de verdamping betekent uiteraard ook het stopzetten van de groei. Bomen zullen minder groeien in droge jaren en minder reservestoffen opslaan. Een ander effect van de droogte is dat bomen minder goed in staat zijn om ziekteverwekkers te weerstaan. Zo zullen parasitaire en andere schadelijke insecten voornamelijk de verzwakte bomen aanvallen (zoals de letterzetter bij fijnsparren of de eikenprachtkever bij de eik).
Beuken hebben veel last van de droogte domdat ze een oppervlakkig wortelgestel hebben. Dat is van belang voor grote bosarealen met veel beuk zoals het Zoniënwoud in Brussel. Beukenbossen lijden erg onder de directe impact van zonnestraling omdat de bladeren en de schors kunnen verbranden. Beuk is immers een echte bosboom die graag in de schaduw groeit. Lindes zijn momenteel ook al vergevorderd in hun herfstverkleuring. Ook ruwe berken staan er heel schraal bij en zomereiken kunnen veel last ondervinden van een te droge bodem.
Toch kunnen bomen tijdelijke periodes van stress meestal goed overbruggen en zich herstellen als de stressperiode voorbij is. Uiteraard is een opeenvolging van verschillende stressperiodes zonder voldoende tijd voor herstel nefast voor alle organismen. Individuele bomen, die al een aantal droogteperiodes doorstaan hebben, zullen misschien bij de volgende droogte alsnog afsterven. Het is echter quasi onmogelijk om te voorspellen welke bomen het al dan niet gaan overleven omdat er veel factoren in het spel zijn.
Voor bossen is het verhaal ingewikkelder. Bossen zijn complex ecosysteem die uit een verzameling van bomen en andere planten en organismen bestaan. Bomen in bossen zijn over het algemeen beter gebufferd tegen de effecten van een droogte door het microklimaat in een bos. Het is er vochtiger en koeler, waardoor ook de overlevingskansen groter zijn.
Tegenwoordig gaan stemmen op om bomen aan te planten uit zuiderse streken in het licht van de klimaatopwarming. Dat is volgens Natuurpunt voorbarig. Er is veel genetische variatie aanwezig bij onze inheemse boomsoorten waardoor individuen die de droogtes beter doorstaan misschien prominenter zullen worden. Wetenschappers van het INBO stelden recent dat de beuk niet te snel afgeschreven mag worden. Bovendien valt het af te raden om zuiderse boomsoorten te gaan mengen met onze inheemse bossen, omdat heel wat soorten (insecten, zwammen, vogels, etc.) net afhankelijk zijn van die inheemse soorten.